Kastamonu'nun Coğrafi İşaretli Ürünleri

Kastamonu coğrafi işaretli ürünleri  hangileridir? Kastamonu'nun coğrafi işaretli ürünleri özellikleri ve faydaları nelerdir?

Kastamonu'nun tescilli  coğrafi işaretli yöresel ürünleriyle ilgili merak  ettiğiniz soruların cevabını yazımızda detaylı olarak bulabileceksiniz.

Coğrafi İşaretli Ürün Nedir?

Coğrafi işaret "Belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri itibariyle kökenin bulunduğu bir yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş bir ürünü gösteren ad veya işaretlere" denir. 

Coğrafi İşaretin Faydaları Nelerdir?

Coğrafi işaret ve geleneksel ürün adı tescili tek bir üreticinin haklarını değil, tescil bögesinde şartlara uygun üretim yapan ve pazarlayanların haklarını korur. Üretici ve tüketiciye faydalarının  yanı sıra  coğrafi işaret ve geleneksel ürün adları, yerel kültürlerin korunması açısından da yadsınamaz bir öneme sahiptir. Şehir ve bölgelere has  üretimlerin zamanla yok olmalarını önlemeyi amaçlar.

Türkiye’de çok sayıda kurum ve kuruluş şehirleriyle birlikte adı anılan ürünlerine coğrafi işaret almak için mücadele etmektedir. En çok ürünü tescilletip coğrafi işaret alan ilk şehirler: şunlardır: Gaziantep (97), Şanlıurfa (34), İzmir(33), Kastamonu (28), Afyonkarahisar (32)

Kastamonu Coğrafi İşaretli Ürünleri

Kastamonu’nun 28 adet tescilli geleneksel ürününün hangileri olduğunu merak ediyorsanız bu yazı tam size göre.... Kastamonu'nun meşhur ürünlerine birlikte göz atmaya ne dersiniz?

1. Kastamonu Çekme Helva

Kastamonu’nun en önemli yöresel tatları arasında yer alan çekme helva, kentin ön önemli hediyelik ürünleri arasında ilk sıralarda gelmektedir.  2017 yılında tescillenerek coğrafi işaretli hale gelen çekme helva Kastamonu ismiyle özdeşleşmiştir.

1800’lü yıllardan itibaren geleneksel yöntemlerle yapılan çekme helvanın, Osmanlı başkenti İstanbul’da bulunan padişah saraylarına ve paşa konaklarına ikramlık olarak gönderildiği anlatıla gelmektedir.

Kastamonu’da doğum, ölüm, evlilik ve diğer önemli günlerde büyük emekler harcanarak yapılan çekme helva, adet olarak misafirlere ikram edilip dağıtılırdı.

Asırlardır Kastamonu’da yaygın olarak üretilen çekme helvanın, günümüzde farklı zevklere hitap eden çeşitleri çıkmıştır. Sadelisinin yanında fıstıklı, cevizli, siyezli, çikolatalı, fındıklı, kakaolu türleri piyasada büyük bir ilgi görmektedir.

Kastamonu Tanıtım Fılmi için tıklayın

2. Pınarbaşı Kara Çorba

Kara Çorba, zengin bir mutfak kültürüne sahip Kastamonu'nun Pınarbaşı ilçesine ait besin değeri oldukça yüksek yöresel bir çorbadır.

Genellikle kış mevsiminde tüketilen kara çorba, ismini yapımında bolca kullanılan kızamık ekşisinden alır. Pınarbaşı ve Azdavay yöresinde endemik olarak yetişen kızamık bitkisinin (Berberis vulgaris) meyvelerinden büyük emekler verilerek üretilir. Toplanan kızamıklar haşlanır ve elekten süzülür. Elde edilen sıvı koyu kıvama gelene kadar kaynatılır. Elde edilen bu ürüne Kızamık Ekşisi denir.

Geleneksel olarak kış aylarında tüketilen bu çorbaya ayırt edici özelliğini bileşiminde kullanılan kızamık ekşisi vermektedir. “Kara Çorba Ekşisi” olarak da adlandırılan kızamık ekşisi istenildiğinde kullanılmak üzere saklama kaplarına alınır.

Kara Çorba 2017 yılında coğrafi işaretli olarak tescillenmiş, yöresel Kastamonu mutfağına ait tatlar arasında yer almaktadır.

3. Taşköprü Kuyu Kebabı

Sarımsağının yanında kuyu kebabı ile meşhur olan Taşköprü'de kebap, özel olarak hazırlanan kuyularda kuzuların pişirilmesiyle elde edilen nefis bir yemektir. Kuyu, tabanına yakılan ateşle iyice ısıtıldıktan sonra, temizlenip hazırlanan kuzu çap demirine asılarak kuyunun içine yerleştirilir.

Kuyunun ağzı kapakla kapatılır ve üzeri çamurla sıvanır. 2-2,5 saat aralığında kuyuda ateşte iyice pişen kuzu, biryan haline gelir. Kastamonu kuyu kebabı, pilav, ince kıyılmış soğan ve ayranla birlikte servis edilir.

Kış sezonunda kapalı olan  kuyu kebap restoranları genellikle nisan – kasım ayları arasında müşterilerine hizmet vermektedirler. Taşköprü ile birlikte Kastamonu şehir merkezi ve ilçelerinde yaygın olarak yapılan kuyu kebabı, Kastamonu'nun en önemli yöresel yemeklerinden birisidir.

2016 yılında coğrafi işaret belgesi almaya hak kazanan Taşköprü kuyu kebabı tüm Türkiye de haklı bir üne kavuşmuştur.

4. Taşköprü Sarımsağı

Anadolu coğrafyası şifa kaynağı binlerce bitkiye ev sahipliği yapar. Güçlü kokusu ve tadı ile yemeklerimizi lezzetlendiren Taşköprü sarımsağı, Türkiye’de yetişen sarımsakların en meşhurlarındandır. 2010 yılında coğrafi işaret belgesi almaya hak kazanmıştır. 

Çok sayıda ürünün adı yetiştirildiği şehirle birlikte anılır, tıpkı Taşköprü sarımsağı gibi. Kastamonu yöresel ürünleri arasında yer alan Taşköprü sarımsağının faydası anlatmakla bitmez. "Beyaz altın" olarak isimlendirilen sarımsak tam bir şifa kaynağı...

5. Kastamonu Simidi

Yüzlerce yıllık tarihi olan Kastamonu simidi, susamsız olması sebebiyle halk arasında “Kel simit” olarak anılır. Elma pekmezi şurubuyla pişirilen Kastamonu simidi, sıcakken çıtır çıtırdır ve sık sık çay ve pastırma ile tüketilir.

Kastamonuluların vazgeçemediği lezzetlerden olan simit 2-3 bayatlamadan durabilmektedir. Bayatlayan simitlerden de, Kastamonu’nun meşhur yöresel tirit yemeği yapılmaktadır.

2019 yılında coğrafi işaret belgesi alan Kastamonu simidi kendine has lezzetiyle dikkat çeker.

6. Kastamonu Fanilası

Gerek iç giyim gerekse dış giyim olarak kullanılan fanilalar pamuktan geleneksel usullerle tezgâhlarda örülmektedir. 

2020 yılında Kastamonu coğrafi işaretli ürünleri arasına katılan fanila, bay ve bayan çeşitleriyle kışın sıcak tutması yazın ise teri emmesiyle öne çıkan sağlıklı bir giyecek türüdür. Kastamonu fanilası günümüzde geleneksel yöntemlerle üretilmeye devam ediyor. 

7.  Kastamonu Siyez Bulguru

Siyez; Anadolu'nun en doğal ve en köklü buğday türü olarak bilinmektedir. Siyez denilen buğday türü, Türkiye'de en çok Kastamonu'da yetiştirilmektedir. Kastamonu siyez bulguru 2019 yılında, siyez buğdayı 2020 yılında coğrafi işaretli ürün haline gelmiştir. 

En önemli özelliklerinin başında genetiğinin bozulmamış olmasıdır. Hasat edilen siyez buğdayı daha çok siyez bulguru ve siyez unu olarak değerlendirilmekte ve satışa sunulmaktadır. Kastamonu'nun meşhur ürünlerinden siyezin faydalarından birkaç tanesi sıralayacak olursak:

Protein değeri çok yüksek olan siyez bulguru kolesterol içermez. Bağırsakları temizleyici özelliği olan siyez, lifli yapısıyla sindirimi kolaylaştırır. Yüksek antioksidan içeriğe sahiptir. Hücre yapısını korur ve yaşlanmayı geciktirir. Anne sütünü arttırır ve folik asit miktarı da oldukça fazladır.

8. Tosya Pirinci

Yetiştirdiği kaliteli pirinçleriyle haklı bir üne kavuşan Tosya, Türkiye’de bir marka haline gelmiştir. Pirinç, Tosya’nın en önemli gelir kaynaklarından birisidir ve her sene pirinçle ilgili ilçede büyük ilgi gören festivaller düzenlenmektedir.

Tosya pirinci 2017 yılında tescilli ürün belgesi ile coğrafi işaret almıştır.

9. Tosya Bıçkısı (Bıçağı)

Tosya bıçkısının üretimi çok eski tarihlere  dayanmakta olup, manda boynuzundan çift taraflı olarak imal edilmektedir. Boynuzunun doluluğuna göre 3 cm ile 25 cm arasında değişen uzunluklarda üretilen Tosya bıçkısı, çakı bıçak ve kırk dilli testere bıçaktan oluşmaktadır.

Kendine has üretilen kınında  taşınan Tosya Çakısı, 2018 yılında coğrafi işaretli ürün olmuştur.

10. Tosya Kıstısı

Kastamonu ilinin Tosya ilçesinde uzun asırlardır altının tamamen elle işlenmesi sonucu elde edilen gerdanlık şeklindeki takıdır. Talep halinde küpe, bileklik ve kolyeden oluşan set olarak da üretilir. Tosya kıstısı, gelinlerin çeyizinde bulunur ve anneden kızına miras olarak bırakılır.

Kastamonunun coğrafi işaretli ürünleri arasına 2020 yılında katılan Tosya Kıstısı yoğun el emeği işçiliğine ve ustalığına dayanmaktadır.

11. Devrekani Hindi Banduması

Devrekani Hindi Banduması; hindi eti ve suyunun yanında, kuru yufka ve ceviz ile hazırlanan Kastamonu yöresinin meşhur yemekleri arasında yer almaktadır.

2019 yılında coğrafi işaret belgesi almaya hak kazanmıştır. Yapılması ve servis edilmesi ustalık isteyen yöreye banduma yemeği eve gelen misafirlere ikram edilir ayrıca Ramazan ayında iftar ve sahur yemeği olarak da  tüketilir.

12. Kastamonu Tiridi

Adına uyarlanmış bir türküsü de bulunan Kastamonu Tiridi / Kastamonu Simit Tiridi, Kastamonu’ya özgü susamsız sade simit  ile yapılır. Zaman geçip soğuyan ve bayatlayan simitler değerlendirilmiş ve Kastamonu Simit Tiridi ortaya çıkmıştır.

Yemeğin hazırlanma aşamasında, simidin yanında, dana etinden elde edilen kıyma, yörede beslenen hayvanların sütünden elde edilen tereyağı ve  sarımsaklı yoğurt kullanılarak servis edilir.

2019 yılında simit tiridi coğrafi işaret belgesi almayı başarmıştır.

13. Kastamonu Taş Baskı

Kastamonu, Anadolu'da dokumacılığın önemli merkezlerinden birisi olarak bilinmektedir. Kastamonu dokumaları Osmanlı asırlarında çok bilinen ve tercih edilen bir kumaş türüydü. 17. yüzyılda yaşamış ünlü Türk seyyahı Evliya Çelebi Seyahatnamesinde Kastamonu kumaşlarının meşhur olduğu hakkında bilgi vermektedir.

Kastamonu Taş Baskı, çirişli ip kullanılarak üretilen dokuma üzerine boya, fırça ve ahşap kalıplarla desenlerin çizilmesi veya basılması suretiyle elde edilir. Taş baskı, taş ile yapılan bir baskı değildir. Kullanılan kalıpların zaman içerisinde "Taş şeklinde" görünüme sahip olmaları dolayısıyla bu isim mecaz olarak kullanılmıştır. 

Baskı sırasında kullanılan malzemler ahşaptan olup, coğrafi işaret belgesine 2019 yılında kavuşmuştur.

14. Daday Etli Ekmek

Daday Etli Ekmeği, incecik açılmış yufka içine kıyma, soğan ve baharatlardan oluşan harcın konulması ve odun ateşinde pişirilmesiyle yapılan Kastamonu yöresenin en yaygın yemeğidir. Orjinal adı "Et ekmeği"dir.

Kastamonu yaylalarında yetişen büyük baş hayvanların etlerinden oluşan yarım yağlı kalın kıyma, ekşi mayalı hamurdan hazırlanmış yufkanın içerisine konularak taş fırınlarda odun ateşinde pişirilir, üzeri tereyağı ile yağlanıp servis edilir.

Kastamonu coğrafi işaretli ürünleri arasına 2018 yılında giren Daday Etli Ekmeği kendine has lezzetiyle yöresel Kastamonu mutfağının vazgeçilmezleri arasında yer alır.

15. Kastamonu Pastırması

 

Ilgaz Dağları’ndan esen rüzgârlarla kurutularak lezzetlenen Kastamonu Pastırması, etrafını kaplayan çemenindeki yöre baharatlarının ve Taşköprü sarımsağının harmanlanması ile farklı bir tada kavuşuyor. 

Kâğıt gibi incecik kesilen pastırma, damakla buluştuğunda zengin lezzetini ortaya çıkarır. 2020 yılında tescillenmiştir.

16. Kastamonu Siyez Buğdayı

Siyez; Anadolu'nun en doğal ve en köklü buğday türü olarak bilinmektedir. Siyez denilen buğday türü, Türkiye'de en çok Kastamonu'da yetiştirilmektedir. Kastamonu siyez bulguru 2019 yılında, Kastamonu siyez buğdayı 2020 yılında coğrafi işaretli ürün haline gelmiştir. 

En önemli özelliklerinin başında genetiğinin bozulmamış olmasıdır. Hasat edilen siyez buğdayı daha çok siyez bulguru ve siyez unu olarak değerlendirilmekte ve satışa sunulmaktadır.

17. Azdavay Yöresel Giysileri

Azdavay Yöresel Giysileri, 2020 yılında coğrafi işaretli ürün olarak tescillinmiştir. Yörede yaşayan kadınlar tarafından dokunan ve gündelik hayatta ve özel günlerde giyilen Azdavay ilçesi ile özdeşleşmiş  kıyafetlerdir. 

18. Cide Ceviz Helvası 

Kastamonu'nun Cide ilçesinde geleneksel yöntemlerle üretilen cevizli helva, 2020 yılında tescilli ürün olarak onaylanmıştır. Yörenin önemli yöresel ürünleri ve hediyelikleri arasında yer almaktadır.

19. Devrekani Cırık Tatlısı

 20. Evrenye Bıçağı

21. Araç Kül Çöreği

22. Tosya Kıl Telası

23. Çatalzeytin Fındık Şekeri

24. İhsangazi Ekşili Pilav

25.Araç Akdene Göce Çorbası

26. Kastamonu Siyez Unu

27. Kastamonu Kestane Balı

28. Kastamonu Üryani Eriği

Kastamonu Coğrafi İşaretli Ürünleri Listesi

Coğrafi işaret almış yöresel ürünler üzerinde asırların emek ve tecrübesi saklı... Coğrafi işaretin amacı, belli bir üne kavuşmuş ürünlerin korunmasını sağlamaktır. Örneğin sarımsak için “Taşköprü Sarımsağı” ibaresi, belirli bir kalitenin işareti olarak ortaya çıkmaktadır.

Anadolu'nun en önemli yöresel ürünlerine  ve mutfak kültürüne sahip illerinden birisi olan kenti ziyaret edip bu ürünlerden satın alıp deneyimleyebilirsiniz.

Kastamonu ismiyle birlikte anılan marka ürünlerin listesi: Taşköprü sarımsağı, Taşköprü kuyu kebabı, Pınarbaşı kara çorba, Tosya pirinci, Tosya bıçkısı, Daday etli ekmeği, Kastamonu çekme helvası, Kastamonu simidi, Devrekani hindi banduması, Kastamonu siyez bulguru, Kastamonu taş baskısı, Kastamonu pastırması, Kastamonu Tiridi, Siyez Bulguru, Kastamonu Fanilası, Devrekani Cırık Tatlısı, Cide Ceviz Helvası, Evrenye Bıçağı, Tosya Kıstısı, Araç Kül Çöreği, Çatalzeytin fındık şekeri, İhsangazi Ekşili Pilav, Araç Göce Çorbası, Siyez Unu, Kastamonu Kestane Balı,  Kastamonu Üryani Eriği'dir. 

Kastamonu'da Coğrafi İşaretli Ürünler Nereden Alınır?

- Kurtoğlu Yöresel Ekmek

- Alizade Pastırma & Sucuk

- Ala Pastırma & Sucuk

- Tabakoğlu Pastırma & Sucuk

 

ÖNERİLEN YAZILAR

>>>> Kastamonu Yemek Yenilecek Yerler

>>>> Tokat Ne Yenir Nerede Yenir?

>>>>  Amasya Yöresel Yemekleri

 

ANADOLUYUGEZİYORUM.COM

Sosyal Medya Hesapları